Het Natuurnetwerk Nederland (NNN)

Heeft u een initiatief dat binnen of nabij het NNN uitgevoerd wordt, of twijfelt u hierover? Wij helpen u graag om te beoordelen of een NNN-toetsing nodig is, en waar nodig, om deze voor u uit te voeren. Verder denken wij graag mee over mogelijkheden om aantasting van het NNN te beperken of om in overleg te treden met bevoegd gezag. Hieronder leest u meer over het NNN en hoe Ecogroen u bij dit onderwerp kan helpen.

Wat is het NNN?

In Nederland worden soorten en natuurgebieden op verschillende manieren beschermd. Het overgrote deel van de Nederlandse natuurwetgeving is verankerd in de Wet natuurbescherming . Hierin worden niet alleen soorten maar ook Natura 2000-gebieden beschermd. Toch zijn er ook gebieden die via andere beschermingsregimes worden beschermd, waaronder het Natuurnetwerk Nederland (NNN, tot 2013 bekend onder de naam Ecologische Hoofdstructuur). Het netwerk is in het leven geroepen om de sterke afname van biodiversiteit en areaal van natuur een halt toe te roepen. Het NNN is een landelijk samenhangend netwerk van bestaande natuurgebieden, nog te ontwikkelen natuurgebieden en landbouwgebieden met agrarisch natuurbeheer, die met elkaar verbonden zijn via ecologische verbindingszones. Deze gebieden en verbindingszones zijn door de provincies, en soms gemeenten, aangewezen. Ook bijna alle Natura 2000-gebieden vallen onder het NNN. Dankzij de verbindingsfunctie van het NNN wordt het als de ruggengraat van de Nederlandse natuur gezien.

Planologische bescherming

In tegenstelling tot Natura 2000-gebieden wordt het NNN ruimtelijk ofwel planologisch beschermd. Op deze manier kan zorg worden gedragen dat de omvang én kwaliteit van de natuur niet verder afneemt. In het Besluit algemene regels ruimtelijke ordening (Barro) is vastgesteld dat via provinciale verordeningen regels worden gesteld aan de planologische bescherming van het NNN. Dat betekent dat via bestemmingsplannen en  omgevingsvergunningen, waarbij in bepaalde gevallen wordt afgeweken van het bestemmingsplan, de ligging en de zogenaamde wezenlijke kenmerken en waarden van het NNN beschermd moeten worden.

Verschillen per provincie

Doordat de wezenlijke kenmerken en waarden door de provincies vastgesteld worden, zijn er ook verschillen in de invulling van het NNN te vinden. Wezenlijke kenmerken en waarden hangen in elke provincie samen met de beheertypen en geambieerde beheertypen zoals vastgesteld in het provinciale natuurbeheerplan. Maar ze kunnen ook relateren aan oppervlakte, specifieke soorten (flora en fauna), verbindingsfuncties en omgevingsfactoren zoals donkerte en stilte. Sommige provincies kiezen er bovendien voor om cultuurhistorische waarden te beschermen via het NNN.

Ook de wijze van inrichting, terminologie en het toetsingskader verschilt per provincie. Zo werkt de provincie Gelderland met 184 deelgebieden, waarvoor per deelgebied de wezenlijke kenmerken en waarden (in Gelderland: kernkwaliteiten en ontwikkelingsdoelen) aangewezen worden. Het NNN in de provincie Utrecht bevat daarentegen 14 deelgebieden waarvoor een grote overkoepelende set wezenlijke kenmerken en waarden is aangewezen. Zo verschilt de insteek per provincie, wat uiteindelijk ook weer gevolgen heeft voor de beoordeling van de effecten van uw voorgenomen activiteiten.

‘Nee-tenzij’ voor nieuwe ontwikkelingen

Wat wel overeenkomt in de aanpak van de verschillende provincies is dat de wezenlijke kenmerken en waarden van het NNN niet ‘onevenredig’ of ‘significant’ aangetast mag worden. Om dergelijke aantasting te voorkomen, wordt het NNN via het ‘nee-tenzij’ principe beschermd. Dit houdt in dat nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen binnen het NNN in principe niet zijn toegestaan wanneer deze (per saldo) tot een onevenredige aantasting van de wezenlijke kenmerken en waarden leiden. Daarnaast is als gevolg van jurisprudentie (Raad van State: 201509359/R1) ook voor ontwikkelingen buiten het NNN – in het kader van goede ruimtelijke ordening – van belang te waarborgen dat een ontwikkeling niet tot nadelige gevolgen voor het NNN leidt.

Wat betekent het NNN voor mijn initiatief?

Bevindt de voorgenomen ontwikkeling zich binnen of nabij het NNN? Afhankelijk van het te volgen traject, is dan mogelijk een NNN-toets nodig. In onderstaand figuur  is per traject opgenomen of er al dan niet een NNN-toets nodig is. Als blijkt dat de kaders van het NNN van toepassing zijn voor uw ontwikkeling, dan is een NNN-toetsing aan de orde.

Wat kan Ecogroen voor u betekenen?

Als een NNN-toetsing aan de orde is, dan kunnen wij onderzoeken of uw voorgenomen ontwikkeling tot aantasting kan leiden van de gebiedspecifieke wezenlijke kenmerken en waarden. Soms blijkt dit inderdaad het geval te zijn. Dit betekent niet per se dat de ontwikkeling niet door kan gaan. Wel zijn er dan vervolgstappen nodig. Ook hierbij kunnen we u van dienst zijn. Zo kunnen we kijken naar mitigerende maatregelen, waarbij de aantasting beperkt of voorkomen wordt. Als dit niet mogelijk is, dan kan een dergelijke ontwikkeling alleen doorgang vinden wanneer sprake is van een groot openbaar belang en alternatieven ontbreken. In dat geval dient er wel gecompenseerd te worden. Compensatie houdt in dat, onder voorwaarden, natuurwaarden elders in de provincie gecreëerd worden.