“De beheerpaspoorten geven rust en duidelijkheid”
Samenwerken: het kan soms een hele uitdaging zijn, zeker als je van verschillende organisaties bent en andere doelen nastreeft. Maar dát het kan, bewijzen gemeente Haaksbergen en acht natuurorganisaties. In 2015 stuurden zij de gemeente een brandbrief, omdat ze ontevreden waren over de manier waarop de gemeente de gemeentelijke landschapselementen beheerde. De gemeente greep deze brief aan om gezamenlijk afspraken over het beheer te maken en Ecogroen werd ingeschakeld om dit proces te begeleiden en de afspraken vast te leggen in overzichtelijke beheerpaspoorten. De paspoorten zijn inmiddels zeven jaar in gebruik. Hoe bevalt het? En wat heeft het de partijen gebracht? Tijd voor een terugblik.
“Gekibbel tussen ons en de gemeente hoort er een beetje bij,” zegt Henk Westendorp, voorzitter van Stichting Natuur en Milieu Haaksbergen. Hij zet zich al vijfentwintig jaar in voor de natuur in Haaksbergen en ze hebben in die tijd meerdere malen bezwaar gemaakt of een kritisch stuk in de krant geschreven. “Wel constructief. Je mag alleen kritiek geven, als je ook met suggesties komt,” vindt Henk. Eric Ooink, medewerker groen, herkent het beeld dat Henk schetst. “Als gemeente dien je veel verschillende belangen, dus je doet het zelden voor iedereen goed. Maar het contact met de groene hoek was er. We wisten elkaar te vinden, als dat nodig was.”
In 2015 werd gemeente Haaksbergen geconfronteerd met forse bezuinigingen. Ze waren in die tijd, in het buitengebied, eigenaar van meer dan 10.000 landschappelijke elementen en 240 kilometer wegberm en slootoevers. “Alles moest goedkoper worden uitgevoerd. Zo werden plantsoenen vervangen door gras,” vertelt Eric. Verschillende natuurorganisatie keken het met lede ogen aan. “We zagen de kwaliteit van het landschap achteruitgaan. Daarom schreven we een brandbrief met onze wensen en klachten.” Eric zag de brief en pakte direct door: hij nodigde alle partijen uit om gezamenlijk nieuwe afspraken te maken.
“Er zijn flinke noten gekraakt, maar wel op een constructieve manier”
Het aanbod om gezamenlijk afspraken te maken, viel in vruchtbare aarde. Maar hoe kom je tot afspraken die door alle partijen gedragen worden? En hoe zorg je ervoor dat deze afspraken ook correct in de praktijk worden gebracht? “We hadden behoefte aan duidelijkheid en overzicht,” vertelt Eric. Hij schakelde daarom de hulp in van Pascal Peterman, adviseur ecologie bij Ecogroen. “Alle organisaties zaten meerdere keren bij elkaar. Pascal heeft deze gesprekken in goede banen geleid en naar consensus gezocht.” Henk beaamt dit. “Er zijn flinke noten gekraakt, maar omdat we zo constructief samenwerkten, was dat goed te doen.”
Op basis van alle input, schreef Pascal negentien beheerpaspoorten over het aanplanten, beheren en bestrijden van soorten. “Ieder paspoort behandelt één landschappelijk element en is maximaal een A4 lang. In korte teksten en heldere illustraties lees je hoe je een boom snoeit of op welke manier je een invasieve exoot bestrijdt,” aldus Pascal. “Zelfs de grootste natuurcrimineel begrijpt dit, ” lacht Henk. “Alle paspoorten voldoen ook aan de gedragscode soortenbescherming. Iedere aannemer kan er dus mee uit de voeten. Er is geen bestek meer nodig en de paspoorten zijn bruikbaar als toetsingsdocument voor toezichthouders,” vult Eric aan.
Tekst gaat door onder de afbeeldingen.
“We blijven niet meer hangen in één discussiepunt. Er is draagvlak”
In Haaksbergen werken ze nu zeven jaar met de beheerpaspoorten. Wat heeft het ze gebracht? “Rust en duidelijkheid,” zeggen beide heren zonder aarzelen. “Natuurlijk gaat er nog steeds wel eens iets mis, beheer blijft mensenwerk, maar er worden minder fouten gemaakt. Dat is goed voor de natuur én de portemonnee,” zegt Henk. Ook de samenwerking gaat nu een stuk soepeler. “We blijven niet meer hangen in één discussiepunt. Er is draagvlak en als we zien dat het beleid aangepast moet worden, bespreken we dat met elkaar en de uitkomst daarvan verwerken we in de paspoorten,” vertelt Eric.
Het succes van hun beheerpaspoorten blijft niet onopgemerkt. “Binnen onze eigen gemeente gaan we nu ook met beheerpaspoorten werken voor het groenbeheer binnen de bebouwde kom. En andere gemeenten vragen regelmatig aan mij of ik de beheerpaspoorten ter inspiratie met ze wil delen,” vertelt Eric. Op dat vlak zijn de twee heren het roerend met elkaar eens: iedere gemeente zou met beheerpaspoorten moeten werken. “Je voldoet hiermee aan de wet, het voorkomt misverstanden én het verbetert de samenwerking. Niet alleen als je de paspoorten opstelt, maar vooral op de lange termijn. Dat is toch fantastisch?”
Enthousiast geworden door het verhaal van Eric en Henk? En wil je graag aan de slag met beheerpaspoorten? Neem dan gerust vrijblijvend contact op met Pascal Peterman. Wij verkennen graag met jou de mogelijkheden.