Definitief Ontwerp voor Oostelijke Vechtplassen

Ecogroen stelde in opdracht van programmabureau Utrecht West het Definitief Ontwerp (DO) voor inrichting van 170 ha. Van het Utrechtse deel van Natura 2000-gebied Oostelijke vechtplassen. In december heeft de Gebiedscommissie Utrecht-West het DO goedgekeurd. In het DO zijn maatregelen opgenomen, die nodig zijn voor herstel en versterking van kwetsbare natuurwaarden in het Natura 2000-gebied. De feitelijke inrichting zal op zijn vroegst eind 2016 starten (zie www.utrecht-west.com).

Natura 2000-gebied Oostelijke Vechtplassen ligt in de provincies Noord-Holland en Utrecht. Het gebied beslaat een reeks van laagveengebieden met plassen en meren, tussen de Vecht en de oostrand van de Utrechtse Heuvelrug. In het gebied liggen door turfwinning ontstane petgaten, meren en plassen. Samen met de Wieden en Weerribben behoort het gebied tot de belangrijkste laagveenmoerassen van Nederland.

Achteruitgang natuur

Ondanks de beschermde status gaat het niet goed met de natuur in de Oostelijke Vechtplassen: de natuurwaarden gaan nog steeds achteruit. Hiervoor zijn drie belangrijke oorzaken aan te wijzen:

• het huidig, onnatuurlijk watersysteem;
• de vermesting door onder andere landbouw;
• het uitblijven van adequaat beheer.

Het Natura 2000-gebied is aangewezen met een ‘Sense of Urgency’ voor water- en beheeraspecten; met spoed moeten maatregelen worden getroffen om te voorkomen dat onherstelbare schade aan natuurwaarden ontstaan.

Maatregelenpakket

De herstelmaatregelen uit het DO bestaan grofweg uit het verwijderen van ongewenste meststoffen en het verlagen van het maaiveld door het plaggen van de toplaag, soms tot 30 centimeter diep. Ook worden ongewenste begroeiingen en overbodige rasters, bruggen, dammen en duikers verwijderd. Nieuwe sloten, petgaten en natuurvriendelijke oevers worden gegraven en dammen, duikers en beheerpaden aangelegd. Direct na de inrichtingsmaatregelen past Waterschap Amstel, Gooi en Vecht de waterpeilen aan naar een meer natuurlijk en flexibel peilbeheer.

Toekomstbeeld

Met het nemen van de maatregelen wordt verwacht dat de achteruitgang van natuurwaarden stopt. Doordat meer hoogteverschillen in het maaiveld worden aangebracht, kan zich een breed scala aan (zeldzame) vegetaties ontwikkelen. In de periode tot 2024 zal de kwaliteit van de natuur sterk verbeteren. De ontwikkeling van natuurwaarden wordt tot die tijd nauwlettend gemonitord. Met behulp van deze monitoringresultaten is eventuele bijsturing vanaf 2024 mogelijk.