Biodiverse zonneparken

In het klimaatakkoord is afgesproken dat Nederland meer grootschalige duurzame energie gaat opwekken. Het doel is 35 TWh in 2030. Daar horen ook zonneparken bij. Te vaak gaat de aanleg van zonneparken ten koste van natuur en dat is helemaal niet nodig. Steeds meer gemeenten en grondeigenaren vragen gelukkig om een ecologische plus. Ecogroen adviseert graag over de mogelijkheden.

Alle gerealiseerde en geplande projecten voor grootschalige zonne-energie zijn goed voor ongeveer 8,5 TWh energie. Tel daar bovenop alle (geplande) projecten voor windenergie, dan blijft er nog een opgave van 9 TWh voor 2030 over. Zou je dat volledig invullen met grootschalige zonne-energie, dan is er nog 9.000 tot 13.500 hectare aan zonneparken nodig (bron: factsheet NP RES).

Regie ontbreekt

Het opwekken van grootschalige duurzame energie is een flinke opgave met een harde deadline, die gestaag dichterbij komt. Tegelijk vragen steeds meer mensen zich af of we überhaupt land op moeten offeren voor zonne-energie. Ook zijn er zorgen over de wildgroei aan zonneparken. Er is weinig sturing vanuit overheden, schreef het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) in 2019. Zo schrijven vijf provincies in de ruimtelijke verordening niets over grootschalige zonne-energie. Zij die dat wel doen hebben het vooral over locatie en duur, niet over inpassing en omvang. Projectontwikkelaars wachten wetgeving en beleid niet af en zijn al volop aan de slag gegaan.

Niet: ten koste van bestaande natuur

Soms gaan de parken ten koste van de aanwezige biodiversiteit: panelen versnipperen het leefgebied van soorten of veranderen het microklimaat door zon en regen tegen te houden. Het is echter heel goed mogelijk om rekening te houden met de natuur. Bestem in ieder geval geen grond voor zonneparken waar natuurwaarden op dit moment al hoog/hoger zijn. Een biodivers hooiland waar veel insecten en vogels leven, is minder wenselijk dan een soortenarme maïsakker.

Wél: waar mogelijk natuur versterken

Gelukkig zijn er vaak voldoende mogelijkheden om de biodiversiteit op een zonnepark te vergroten. Een zonnepark vormt een bijzonder biotoop: het is niet of beperkt toegankelijk voor publiek, waardoor het er rustig en stil is. Dat is een interessant uitgangspunt voor de ontwikkeling van natuurwaarden. Steeds meer gemeenten en grondeigenaren vragen ontwikkelaars dan ook iets te doen voor flora en fauna, al dan niet in combinatie met de belevingswaarde. Dat is niet alleen een makkelijke manier om iets te doen voor de natuur, het zorgt ook voor meer draagvlak in de omgeving.

Wij denken graag met u mee

In ons advies kijken we allereerst naar de historie van een gebied, de (potentiële) natuurwaarden en het landschap. Met die kennis kijken wij naar het conceptontwerp en doen wij voorstellen om een ‘groene plus’ te realiseren. Denk hierbij aan de aanleg van struwelen en hagen die niet alleen zorgen voor landschappelijke inpassing, maar ook leef- en foerageergebied vormen voor kleine zoogdieren en vogels. Het aanbrengen van natuurvriendelijke oevers of het graven van een poel biedt weer mogelijkheden voor watergebonden flora en fauna. Door het lokaal afgraven van de voedselrijke bovenlaag kan een interessante, soortenrijke vegetatie ontstaan in het terrein. Ook in het beheer is meerwaarde te creëren. Zonneparken lenen zich vaak goed voor begrazing, dat tot mooie en streekgebonden vegetaties kan leiden. Kleinschalige elementen als nestkasten, bijenhotels en vleermuisvoorzieningen zijn eveneens toepasbaar bij zonneparken. Door informatieborden te plaatsen over de faunavoorzieningen en het beheer wordt het publiek geïnformeerd. Ook kunnen historische landschapselementen worden teruggebracht. Zij geven een extra belevingswaarde aan het gebied.

Kortom; bent u op zoek naar landschappelijke inpassing en ecologische meerwaarde? Wij denken graag met u mee om tot een praktisch en haalbaar ontwerp te komen.